โรคลมแดด หรือฮีทสโตรก (Heatstroke) มีต้นเหตุมาจากอะไร

โรคลมแดด หรือ ฮีทสโตรก (Heatstroke) สุขภาพ เป็นภาวการณ์ที่เกิดขึ้นจากร่างกายมีความร้อนสูงเกินความจำเป็นซึ่งมักมีสาเหตุมาจากการทำงาน ใช้แรงงาน หรือบริหารร่างกายอย่างมากในสภาพแวดล้อมที่มีอุณหภูมิสูง มักเกิดขึ้นเมื่ออุณหภูมิร่างกายมากถึง 40 องศาเซลเซียส หรือมากยิ่งกว่า แล้วก็ชอบกำเนิดในฤดูร้อนหรือรอบๆที่มีความชื้นที่อยู่ภายในอากาศสูง อาจจะก่อให้มีอันตรายต่ออวัยวะสำคัญ อย่างเช่นสมอง หัวใจ ปอด ไต แล้วก็กล้ามได้ ถ้าเกิดมิได้รับการดูแลและรักษาที่ถูกอย่างทันการ จะได้โอกาสเกิดภาวะสอดแทรกที่อันตรายได้ บางรายถึงกับขนาดทุพพลภาพรวมทั้งเสียชีวิตได้

โรคลมแดด หรือฮีทสโตรก (Heatstroke) มีต้นเหตุมาจากอะไร
พญ.ดวงพร รุธิรโก อายุรเวช และก็หมอด้านเวชบรรเทาวิกฤตระบบประสาท โรงพยาบาลกรุงเทวดาระหว่างชาติ พูดว่า โรคลมแดด หรือ คราวฉุกเฉินจากความร้อน (Heatstroke) แบ่งเป็นสองชนิดใหญ่ๆตามต้นเหตุที่ทำให้มีการเกิด อย่างเช่น

Classic heatstroke or Non-exertional heatstroke มีต้นเหตุจากการอยู่ในสถานการณ์โอบล้อมที่อุณหภูมิสูงแล้วทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงตาม พบมากในผู้ที่อยู่ในรอบๆที่อากาศร้อนและก็เปียกชื้นเป็นระยะเวลานาน
Exertional heatstroke ในกรณีนี้อุณหภูมิร่างกายมักสูงมากขึ้นจากการทำงานหรือบริหารร่างกายอย่างมากในรอบๆที่มีอุณหภูมิสูงกำเนิดได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้นในผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับอากาศร้อน
นอกเหนือจากนั้น ยังมีสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงอีกหลายแบบที่ทำให้คนป่วยบางรายได้โอกาสเกิดภาวะฮีทสโตรกได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้น ยกตัวอย่างเช่น อายุที่น้อยหรือมากเกินความจำเป็น มีโรคประจำตัว อาทิเช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคอ้วน ไม่ค่อยได้บริหารร่างกาย การใช้ยาบาขี้เหนียวลุ่มที่ทำให้สูญเสียสารน้ำ หรือร่างกายไม่อาจจะสนองตอบต่ออุณหภูมิร่างกายที่สูงขึ้นได้อย่างมาก รวมทั้งการดื่มแอลกอฮอล์ ก็เป็นต้นเหตุร่วมที่ทำให้กลไกการควบคุมอุณหภูมิร่างกายไม่ปกติกระตุ้นให้เกิดฮีทสโตรกได้ด้วยเหมือนกัน หรือการที่ร่างกายจะต้องพบเจอกับอุณหภูมิที่สูงขึ้นอย่างฉับพลัน ตัวอย่างเช่น ในเรื่องที่เดินทางไปท่องเที่ยวในประเทศที่อากาศร้อนหรือในตอนที่เกิดคลื่นความร้อน(heat wave)ร่างกายปรับพฤติกรรมไม่ทันก็ส่งผลให้เกิดฮีทสโตรกได้ง่าย

ลักษณะโรคลมแดด
ลักษณะของคนเจ็บที่เป็นฮีทสโตรกจะมีอุณหภูมิกาย 40 องศาเซลเซียสหรือมากยิ่งกว่า ร่วมกับภาวการณ์วิชาความรู้สติเปลี่ยนบางทีอาจกำเนิดอาการงง กระวายกระวน เพ้อ ชักหรือสลบได้ หัวใจเต้นเร็ว อัตราการหายใจมากขึ้น ผู้เจ็บป่วยบางรายจะมีลักษณะอาการปวดหัว อาเจียนอ้วก ผิวหนังแดงหมอจะวินิจฉัยโรคจากการทราบประวัติความเป็นมาว่าคนไข้มีต้นเหตุหรือสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อสภาวะนี้ การตรวจสุขภาพพบว่ามีอุณหภูมิกายสูงร่วมกับอาการแสดงในระบบต่างๆ

บางครั้งบางทีอาจวิเคราะห์ร่วมกับผลตรวจเลือดและก็เอกซเรย์เพื่อค้นหาภาวะแทรกซ้อนของฮีทสโตรกร่วมด้วย ในคนเจ็บบางรายที่มีโรคแล้วก็ความเปลี่ยนไปจากปกติทางระบบประสาทอยู่เดิม เมื่อจำเป็นต้องพบเจอกับอุณหภูมิที่สูงเป็นระยะเวลานาน หรือมีภาวการณ์ที่ทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงมากขึ้นมากมายอาจส่งผลให้อาการทางระบบประสาทที่เคยมีกลายเป็นซ้ำได้ อาทิเช่น คนเจ็บโรคเส้นโลหิตสมอง multiple sclerosis หรือโรคลมชัก ซึ่งกลไกที่กระตุ้นแล้วส่งผลให้มีการเกิดอาการเยอะขึ้นจะไม่เหมือนกันในแต่ละโรค

อันตรายของโรคลมแดด
นพ.ภวิศ เหลืองเวชการ หมอด้านเวชบรรเทาวิกฤตระบบประสาท โรงพยาบาลกรุงเทวดาระหว่างชาติ กล่าวเสริมเติมว่า ภาวการณ์ฮีทสโตรก หรือโรคลมแดดมีไม่เหมือนกันจากสโตรก (stroke)เป็นคราวฉุกเฉินของระบบประสาทที่เกิดขึ้นจากเส้นเลือดสมองตีบ/ตัน หรือแตก ซึ่งชอบทำให้กำเนิดอาการอ่อนล้า ชา บอกตรากตรำ ปากเบี้ยว หรือการเลี้ยงตัวแตกต่างจากปกติรุนแรงจะต้องได้รับการดูแลและรักษาเร่งด่วน แต่ว่าจะมีแนวทางการวิเคราะห์แล้วก็การดูแลรักษาที่ไม่เหมือนกันกับฮีทสโตรก ซึ่งทำให้มีการเกิดภาวะแทรกซ้อนได้หลายสิ่งหลายอย่างโดยขึ้นกับช่วงเวลาที่ร่างกายมีอุณหภูมิสูงแตกต่างจากปกติ

ถ้าหากมิได้รับการดูแลและรักษาอย่างทันทีทันควันอาจจะก่อให้เป็นผลเสียต่ออวัยวะสำคัญต่างๆจนถึงบางทีอาจถึงกับตายได้ ได้แก่ โรคทางสมองได้โอกาสก่อให้เกิดอาการชัก สมองบวม บางทีอาจมีการเสียหายถาวรของเซลล์สมอง อาจส่งผลให้เกิดภาวะกล้ามสลาย (Rhabdomyolysis) ทำให้เกิดผลเสียถึงภาวการณ์ไตวายกระทันหันได้ การสูญเสียสารน้ำทำให้เลือดที่ไปเลี้ยงตับลดน้อยลงอาจก่อให้เกิดภาวะตับวายมีการดำเนินการที่หนักขึ้นของหัวใจอาจจะเป็นผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะเกิดภาวะหัวใจวายได้ อาจจะส่งผลให้เกิดภาวะวิกฤติทางระบบการหายใจ (Acute respiratory distress syndrome)อาจจะทำให้เกิดภาวะเลือดไหลง่าย หรือกำเนิดลิ่มเลือดภายในร่างกาย

แนวทางคุ้มครองปกป้องโรคลมแดด
หมอแนะแนวทางต่อกรพื้นฐานสามารถทำเป็นโดยการลดอุณหภูมิร่างกาย

พาผู้เจ็บป่วยเข้ามาพักในที่ร่ม หรือในที่ที่มีแอร์รวมทั้งมีอุณหภูมิที่เย็นลง
ถอดเสื้อถอดผ้าและก็คลายเครื่องนุ่งห่มที่รัดแน่นจนกระทั่งเหลือเกินออกเพื่อคนป่วยรู้สึกสบายตัว
บางทีอาจเช็ดตัวด้วยผ้าชุบน้ำเย็น หรือใช้ถุงน้ำแข็งวางบริเวณหัว คอ จั๊กกะแร้แล้วก็ขาหนีบ หรือบางทีอาจใช้สเปรย์น้ำเย็นพ่น
ห้ามดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลหรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์โดยเด็ดขาด เนื่องมาจากเครื่องดื่มชนิดนี้จะก่อให้ความรู้ความเข้าใจสำหรับในการปรับอุณหภูมิของร่างกายสูญเสียไป รวมทั้งการกินน้ำเย็นๆในทันทีทันใดจะก่อให้มีการหดเกร็งของกระเพาะได้
ดังนี้ ภาวการณ์ฮีทสโตรกคุ้มครองป้องกันได้ ดังต่อไปนี้ สวมเสื้อผ้าโปร่งระบายลมได้ง่าย ถ้ารู้สึกตัวว่าจำเป็นจะต้องไปอยู่ในที่อากาศร้อนบางทีอาจปกป้องตัวเองจากแดดโดยสวมแว่นตาดำหรือหมวกรวมทั้งใช้โลชั่นที่เอาไว้สำหรับกันแดดที่มี SPF มากยิ่งกว่า 15 ขึ้นไป กินน้ำให้พอเพียง หลบหลีกการบริหารร่างกายอย่างมากในที่อาการร้อนและก็ระบายไม่สบาย ถ้าหากเจอคนเจ็บที่ถูกสงสัยว่ามีลักษณะอาการที่อยู่ในข่ายของโรค ควรจะติดต่อขอร้องจากสถาบันการแพทย์รีบด่วนหรือโรงหมอที่อยู่ใกล้เคียง

“คันเรื้อรัง” สัญญาณอันตรายของโรคร้ายที่คุณอาจคาดไม่ถึง